حدیث ضعیف

در تبیین معیارهای اعتبار حدیث که در توضیح حدیث صحیح و حَسن و موثق به آن پرداخته شد، مواردی که موجب قوام و حجیت یک روایت بود بررسی گردید.

اکنون باید گفت که: هرچه از آن ملاکها در روایتی کاسته شود آن حدیث از درجه اعتبار ساقط شده و قابل اعتماد و عمل نخواهد بود که بطور کلی به چنین روایتی "حدیث ضعیف" اطلاق می‌شود.

با توجه به اینکه عوامل سقوط یک روایت در ورطه‌ی ضعف متعدد می‌باشد، دانشمندان این عرصه برای پی‌بردن به نوع ضعف روایت، در تسمیه‌ی آن نامهای مختلفی، متناسب با علت ضعف، بکار برده‌اند.

به عنوان نمونه حدیث مُضمَر، گونه‌ای از حدیث ضعیف است که علت ضعف آن مشخص نبودن معصومی که از وی نقل قول می‌شود است. در چنین روایتی به جای آنکه مثلا راوی بگوید "عن الصادق علیه السلام"، می‌گوید "عنه علیه السلام".

 لذا اگر از قرائن، امکان مشخص کردن مرجع ضمیر نباشد روایت را در رده‌ی احادیث ضعیف طبقه‌بندی کرده و آن را مُضمَر می‌نامند.

محدثان، حدیث ضعیف را، مردود، و مفاد آن‏ را غیر قابل استناد مى‏دانند، مگر آنکه با قرینه‏اى ـ که بر صدور آن از معصوم دلالت دارد ـ و موجب جبران ضعفش می‌گردد همراه شود.

حدیث ضعیف، داراى انواع گوناگونى همچون مُوقُوف، مَقطوع ، مُنقطِع ، مُعضَل ، شاذّ ، مُنکر ، مُعَلّل ، مُدَلَّس ، مُضطَرِب ،  مُضمَر ، مُرسَل ، مَجعُول ، مَقلُوب و موضوع است که در کتابهای مفصل علوم حدیث به آن پرداخته شده است.